Արցախում ավարտվեց ConIFA 2019 ֆուտբոլային մրցաշարը: Շուրջ տասը օր Արցախում մարզական տոն էր, որը մեկնարկեց հունիսի 1-ին և ավարտվեց հունիսի 9-ին: Եզրափակչում մրցեցին Արևմտյան Հայաստանի և Հարավային Օսեթիայի թիմերը: Հաղթանակը բաժին ընկավ Հարավային Օսեթիային: Մարզական այդ նշանակալի միջոցառումն, ինչ խոսք, չէր կարող չանհանգստացնել Ադրբեջանին, որտեղից հնչեցին հերթական ստանդարտ հայտարարությունները՝ սպառնալիքներով հանդերձ: Չնայած գործադրած ջանքերին, որն արտահայտվեց նաև մրցաշարի բացման օրը շփման գծում հրադադարի ռեժիմի կոպիտ խախտմամբ և հայ զինվորի սպանությամբ, Ադրբեջանին չհաջողվեց հասնել նպատակին և տապալել մրցաշարը: Եվ ահա, երբ ամեն ինչ ավարտված է, հյուրերը հեռացել են Արցախից՝ իրենց հետ տանելով լավագույն տպավորությունները, երբ միջազգային մամուլը լայնորեն լուսաբանել է մարզական միջոցառումները, ծավալուն տեղեկատվություն տարածել հայկական երկրորդ պետության սոցիալ-տնտեսական, պատմամշակութային կյանքից, ադրբեջանական կողմն անցել է հակահայկական արշավին Թուրքիային ամեն կերպ ներգրավելու քարոզչությանը: Քաղաքական մեկնաբան  Գաբիլ Հուսեյինլին, մասնավորապես, տարակուսանք է հայտնել, թե ինչու՞ Թուրքիան պաշտոնական բողոք չի ներկայացրել այն փաստի կապակցությամբ, որ գոյություն ունի Արևմտյան Հայաստանի ֆուտբոլի թիմ:

Ադրբեջանցի մեկնաբանը կարծում է, որ այդ կերպ «Հայաստանը տարածքային պահանջներ է ներկայացնում Թուրքիային»: Նա, սակայն, իրավիճակից այնքան է անիրազեկ, որ օրերս կազմակերպված Երևան-Վան չվերթը կապում է Արևմտյան Հայաստանի ֆուտբոլի թիմի հետ, ինչպես նաև անդրադառնում Կարսի քաղաքապետի կողմից մի խումբ հայ գործիչների ընդունելությանը: Հուսեյինլին կատարվածը բացատրում է նրանով, որ Վանում և Կարսում տեղական ընտրություններում հաղթել են քրդական ուժերը, որոնք շահագրգռված են Հայաստանի հետ սահմանի բացմամբ և հարաբերությունների հաստատմամբ: Այս համատեքստում նա անհասկանալի է համարում թուրքական իշխանությունների չեզոքությունը: Ադրբեջանում, երևում է, հայ-թուրքական ցանկացած շփում ընկալում են որպես իրենց նկատմամբ դավաճանություն և ազգային անվտանգությանն ուղղված սպառնալիք: Բացառված չէ, որ ադրբեջանցի մեկնաբանը լավ է տեղեկացված Թուրքիայում տիրող ներքին իրավիճակից: Նա թուրքական կողմին անուղղակի մեղադրում է երկրի արևելյան շրջաններում զբոսաշրջիկների առավել հոսք ապահովելու նպատակով հայկական ինքնության պահպանված նմուշները վերականգնելու մեջ: Առանձնապես ուշադրության է արժանացել Վանի Աղթամար կղզում հայկական վանական համալիրի վերանորոգման իրողությունը:

Հուսեյինլին ասում է, որ թուրքական իշխանությունները գնացել են այդ քայլին՝ հույս ունենալով, որ աշխարհի բոլոր հայերը կունենան Վան այցելելու ցանկություն, ինչը զարկ կտա զբոսաշրջությանը և հյուրանոցային բիզնեսին: Ադրբեջանցի մեկնաբանը միջազգային իրավունքին «հակասող» է համարում հայ լեռնագնացների կողմից դեպի Արարատ լեռան գագաթ կազմակերպվող հաճախակի արշավները: Նա թուրքական հատուկ ծառայություններին հորդորում է ստուգել, որպեսզի հայ լեռնագնացներն իրենց հետ չունենան Հայաստանի և Արցախի դրոշները: Այս կարգի հրապարակումներից միայն մի եզրակացության կարելի է գալ՝  Թուրքիան այնքան էլ հակված չէ ընդառաջելու ադրբեջանական կողմի էկզոտիկ ցանկություններին, գերադասում է առաջնորդվել սեփական շահերով:

Ըստ երևույթին, խնդիրը քննարկվել է որոշակի ատյաններում, և թուրքական կողմը հասկացրել է, որ մտադիր չէ խիստ սահմանափակումներ մտցնել Թուրքիա այցելող հայերի նկատմամբ, ինչպես Ադրբեջանը կուզենար: Նման եզրակացության համար հիմք է հանդիսանում Հուսեյինլիի մեկնաբանության եզրափակիչ մասը, որտեղ նա առանձնակի շեշտադրում է, որ Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև գոյություն ունի հստակ պայմանավորվածություն, որ հայ-թուրքական հարաբերություններ չեն հաստատվի, մինչև չկարգավորվի ԼՂ խնդիրը: Կա՞ նման իրավական փաստաթուղթ, թե՞ խոսքը բանավոր պայմանավորվածության մասին է՝ տվյալ համատեքստում այնքան էլ կարևոր չէ: Կարևոր է, որ ԼՂ հարցում Ադրբեջանի դիրքերն այնքան խախուտ են, որ առանց Թուրքիայի աջակցության ոչինչ անել չի կարող: Բայց դա որքանո՞վ է համապատասխանում Թուրքիայի պետական շահերին: Դեռևս ինչքա՞ն ժամանակ է Թուրքիան մնալու Ադրբեջանի հավակնությունների պատանդը: Ավելի հավանական չէ՞, որ Թուրքիան մի օր կձերբազատվի ադրբեջանական «հոգածությունից» և կգնա Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման:

Նախիջևանում օրերս անցկացված թուրք-ադրբեջանական համատեղ զորավարժությունների ֆոնին այդ հեռանկարը չափազանց աղոտ է: Բայց Անկարային հակահայկականություն հորդորելու ադրբեջանական կողմի ձեռնարկումներն էլ իրենց հերթին հուշում են, որ թուրք-ադրբեջանական հարաբերություններում ամեն ինչ այնքան միանշանակ չէ, որքան ներկայացվում է: